Door geniale virtuositeit te combineren met pure emotie op de altsaxofoon, had Charlie Parker in zijn tijd maar weinig concurrenten. En na hem zou het nooit meer hetzelfde zijn. Als één van de uitvinders van de bebop (samen met Dizzy Gillespie, Bud Powell en anderen), introduceerde Charlie ‘Bird’ Parker nieuwe mogelijkheden voor expressie, één die een indrukwekkende techniek koppelde aan gedegen muzikale kennis en vooral: het vermogen om complexe ideeën simpel, oprecht en onweerstaanbaar uit te voeren. Parker overleed op 34-jarige leeftijd en liet een erfenis na die velen trachtten te evenaren maar door niemand werd overtroffen.
meer
Trompettist en zanger Louis Armstrong is misschien wel de meest invloedrijke artiest in de geschiedenis van de jazz. Hij begon in de jaren twintig in de "hot" bands van New Orleans en was een van de eersten die solo-improvisatie in het jazzidioom integreerden. In de komende decennia veranderde zijn stijl nauwelijks, maar hij had vele volgelingen. Armstrong, die ook bekend was onder de koosnaam "Satchmo", was een van de meest geliefde figuren in de Amerikaanse populaire muziek. Zijn vruchtbare opnamecarrière, en het tijdloze karakter van zijn muziek, dragen er zorg voor dat zijn erfenis zal blijven voortbestaan.
Het lukte Billie Holiday, het schoolvoorbeeld van een jazzzangeres, altijd om haar hart te leggen in elk liedje dat ze zong. Met haar frêle stem en bondige stijl wist ze zelfs de meest luchtige popliedjes een hartverscheurende draai mee te geven. Haar beste muziek zit vol emotie, zowel vrolijkheid als wanhoop, en maar weinig muzikanten wisten dat gevoel te evenaren. Van het midden van de jaren dertig tot het midden van de jaren veertig bevond Lady Day zich op de top van haar kunnen. Ze nam albums op met vele zwaargewichten uit de jazz, zoals Benny Goodman, Duke Ellington en Lester Young. In de late jaren veertig leidde haar heftige liefdesleven en haar drank- en drugsgebruik tot problemen, waarbij ze uiteindelijk ook met de sterke arm der wet in aanraking kwam. Ook Holidays gezondheid holde achteruit, wat uiteindelijk leidde tot haar dood in 1959. Haar woelige privéleven zorgde dat ze in haar tijd de krantenkoppen haalde, haar unieke talent maakte haar tot een tijdloze legende.
Trompettist John Birks “Dizzy” Gillespie was een van de grondleggers van de bebop. Gillespie (1937, Cheraw, South Carolina) speelde trompet in bigbands van achtereenvolgens Teddy Hill en Cab Calloway. In nachtelijke jamsessies in Minton's Playhouse in New York overschreed hij samen met gelijkgestemden als saxofonist Charlie Parker, pianist Thelonious Monk en drummer Kenny Clarke de grenzen van de swing door te experimenteren met harmonische vernieuwingen, complexe thema’s, hoge tempo’s en verrassende ritmische accenten. Gillespie, tegelijkertijd de leidende theoreticus en grootste entertainer van de bebop, leidde eigen combo’s en een bebopbigband. Hij voegde meer en meer Afro-Cubaanse elementen toe aan de bebop en werd zo een wegbereider voor de latin jazz. Zijn karakteristieke verschijning met schuin omhoog gebogen trompet en enorm uitpuilende wangen deden haast vergeten dat hij een virtuoos trompettist was.
“The incredibly lovely sound of Stan Getz”. Wel wat zelfingenomen om zoiets van jezelf te zeggen, maar Stan Getz had wel gelijk. Vrijwel geen enkele andere saxofonist kon zo’n lyrisch geluid halen uit zijn tenor. Met dat geluid en zijn vloeiende lijnen was Getz veel te horen op bossa nova-cd’s en zelfs enkele smooth fusion albums. Daardoor zou je haast vergeten dat hij een geweldig improvisator was in een stijl die het midden hield tussen cool jazz en hard bop. Getz (1927) maakte eind jaren veertig indruk als frontman van de Four Brothers, de beroemde saxofoonsectie van het orkest van Woody Herman. Daarna begon hij kleine groepen te leiden met onder meer Jimmy Raney en Horace Silver. Zijn grootste succes, commercieel gezien, scoorde hij in een Braziliaans getinte samenwerking met gitarist Charlie Byrd en de bossa nova-hits Desafinado en The Girl From Ipanema.
Als hét fotomodel van de cooljazz in jaren vijftig was Chet Baker een tijdlang het icoon van de sensitieve subcultuur van dat decennium. Maar in plaats van de ladder van beroemdheid te bestijgen bleef hij een outsider, de belangrijkste onder de ’beautiful losers’. De daaropvolgende dertig jaar verscheen hij in en uit de schijnwerpers door briljante momenten af te wisselen met fysieke aftakeling en persoonlijke misère. Nadat zijn tanden uit zijn mond werden geslagen bij een drugsgerelateerde vechtpartij, stopte hij lange tijd met spelen. Toen hij eindelijk zijn comeback maakte, bleek hij een nog steeds krachtige, maar rusteloze geestverschijning. In 1987 verscheen de met gejuich ontvangen Baker-documentaire Let’s Get Lost, maar een jaar later, onder invloed van drugs, viel Baker uit het raam van een Amsterdams hotel en stierf een dood die net zo tragisch was als zijn door genialiteit gekenmerkte leven.
Thelonoius Monk is een van de meest invloedrijke jazzpianisten en –componisten van de afgelopen eeuw. Een van zijn bekendste composities is Round Midnight, een stuk waarin de stijl van Monk goed is te herkennen: alle noten worden even ferm en duidelijk gespeeld. Ook het abrupte afbreken van sommige noten is kenmerkend voor de pianist. Monk heeft gedurende dertig jaar veel succes en speelt samen met de grootste jazzartiesten waaronder Miles Davis, John Coltrane en Sonny Rollins. Hij heeft wel zo nu en dan last van een psychische aandoening en halverwege de jaren zeventig trekt hij zich terug in een verzorgingshuis. Er staat wel een piano, maar Monk speelt nooit meer. In 1982 overlijdt Thelonious Monk op 64-jarige leeftijd aan een beroerte.
Charles Mingus legde alles wat hij in zich had aan ervaring in zijn spel. Hij was een krachtige en virtuoze bassist. Als componist putte hij uit de gehele jazzgeschiedenis, wat resulteerde in werk van indrukwekkende schoonheid. Maar hij was vooral een artiest wiens compromisloze geest zowel controverse als bewondering opriep. In de jaren veertig en vijftig werkte hij als bassist voor iedereen van Kid Ory en Louis Armstrong tot Charlie Parker en Thelonious Monk. Begin jaren vijftig maakte hij zijn eerste opnamen als bandleider, aan het eind van dat decennium was hij op de top van zijn kunnen als bandleider, arrangeur en componist. Hij verwerkte de invloed van gospel, blues en Europese klassieke componisten tot een bigband jazz formule, met een innovatieve en volledig unieke sound. Mingus overleed in 1979, maar zijn invloed op volgende muzikale generaties is onuitwisbaar.
Toetsenist Herbie Hancock werd op 10 april 1940 geboren in Chicago. In zijn grillige carrière verkende hij vele stijlen, waaronder elektrische en akoestische jazz, blues, gospel, funk en zelfs moderne klassieke muziek. Als een van de eerste jazzmusici wist hij optimaal te profiteren van technologische ontwikkelingen. Zo experimenteerde hij al vroeg met revolutionaire instrumenten als de Fender Rhodes, de Hohner-clavinet en de eerste synthesizers. In de loop van zijn carrière speelde Hancock met ontelbare grote namen van de jazz, zoals Donald Byrd, Miles Davis, George Benson, Wynton Marsalis en Michael Brecker. Ondanks een eenmalig hitparadesucces in 1983 - met de eerste electric boogie-single Rockit - is Hancock altijd een ongrijpbaar artiest gebleven, die zich zowel met pop, jazz als wereldmuziek bezighoudt.
(bron: wikipedia)Dexter Gordon (Los Angeles, 27 februari 1923 – Philadelphia, 25 april 1990) was een Amerikaans tenorsaxofonist. Hij wordt beschouwd als een van de eerste bebop tenorsaxofonisten. Op een uit 1948 daterende foto, genomen tijdens een optreden in The Royal Roost, staat hij afgebeeld terwijl hij een sigaret rookt. Deze foto zou later een van de iconen uit de geschiedenis van de jazz worden. Gordon was een grote man van meer dan 1m90, vandaar zijn bijnaam Long Tall Dexter. In 1986... meer
Hard bop-trompettist Freddie Hubbard speelde begin jaren zestig in de Jazz Messengers van Art Blakey. Daarnaast maakte hij vele eigen albums voor Blue Note, zoals Ready For Freddie en Hub-Tones en is hij te horen in opnamen van onder meer Wayne Shorter, Herbie Hancock en John Coltrane. De trompettist, die bekend stond om zijn felle sound en bravoure-spel, werd 70 jaar oud.
(bron: wikipedia)Louis Allen Rawls (Chicago, 1 december 1933 – Los Angeles, 6 januari 2006) was een Amerikaanse soul-, gospel-, blues- en jazzzanger.
In zijn schooltijd was hij bevriend met de soulzanger Sam Cooke, met wie hij in de jaren 50 in een gospelkoor zong: de Teenage Kings of Harmony. Na zijn militaire dienst zong hij bij de groep Pilgrim Travelers. Tijdens een tournee in 1958 kreeg hij een ernstig auto-ongeluk. Hij lag hierna 5½ dag in coma.
In 1962 kreeg hij... meer
De ‘diva van de jazz’ Cassandra Wilson (1955) speelde op jonge leeftijd piano en gitaar, maar koos uiteindelijk voor zang en werd een van de bekendste jazzzangeressen van de jaren negentig. Ooit het gezicht van het avant-gardistische New Yorkse M-Base Collective, bracht ze haar eerste soloalbum Songbook in 1985 uit. Hoewel hierna nog enkele platen verschenen, verkreeg ze haar echte roem pas met Blue Light Till Dawn uit 1993, waarop ze terugkeerde naar een meer bluesgeoriënteerd geluid. Sindsdien brengt ze oude blues- en folknummers uit die ze op nieuwe manier interpreteert. Voor haar album Belly Of The Sun (2002) reisde ze af naar de Mississippidelta in het zuiden van de Verenigde Staten - ‘op pelgrimage naar het binnenste van de blues’ - waar ze nummers opnam in onder meer een station en goederenwagon. In 2003 verschijnt de cd Glamoured, waarop ze o.a. nummers van Willie Nelson, Bob Dylan en Muddy Waters covert. (IV)
(bron: wikipedia)Wayne Shorter (Newark (New Jersey), 25 augustus 1933 – Los Angeles, 2 maart 2023) was een Amerikaans jazz-saxofonist en -componist.-
Shorter speelde bij Horace Silver en Maynard Ferguson voordat hij in 1959 tot Art Blakey's Jazz Messengers toetrad. Van 1964 tot 1969 maakte hij – naast Herbie Hancock, Ron Carter en Tony Williams – deel uit van het Second Great Quintet van Miles Davis. Met toetsenist Joe Zawinul, die hij bij Davis had leren kennen, en de Tsjechische bassist Miroslav... meer
‘Saxophone Colossus’ is een passende beschrijving voor deze tenorsaxofonist die tot de grootste levende jazzartiesten wordt gerekend. Sonny Rollins maakte zijn eerste platenopname op zijn negentiende, eind jaren veertig van de vorige eeuw. In tegenstelling tot Parker en Coltrane was de grootte van zijn talent onmiddellijk duidelijk. Na het onderzoeken van de hard-bop van begin jaren vijftig, nam hij van Monk het idee over om de melodie in plaats van de akkoorden als uitgangspunt te nemen in zijn improvisaties. Als een meer stadse en sardonische tegenhanger van Coltrane met zijn bezwerende zoektochten, is Rollins in staat om urenlange, onbegeleide solo’s te spelen met eindeloze variaties, voortgebracht door de meest krachtige sound die ooit uit een saxofoon werd gewrongen.
(bron: wikipedia)Alfred McCoy Tyner (Philadelphia (Pennsylvania), 11 december 1938 – New Jersey, 6 maart 2020) was een Amerikaans jazzpianist. Hij is het bekendst geworden om zijn werk voor The John Coltrane Quartet.
Tyner werd geboren in Philadelphia als oudste van drie kinderen. Hoewel het hele gezin muzikaal was, stimuleerde Tyners moeder hem het meest om zich op muzikaal gebied te ontwikkelen. Hij begon op zijn 13e piano te spelen en na twee jaar was hij volledig in de greep van de... meer
(bron: wikipedia)Lee Morgan (Philadelphia, 10 juli 1938 - New York, 19 februari 1972) was een Amerikaanse hard bop-jazztrompettist.
Lee Morgan was een van de iconen van de hard bop jazz. Zijn carrière als trompettist duurde van midden jaren 50 tot begin 1970. Na als kind te zijn begonnen op de vibrafoon, maakte Morgan op 14-jarige leeftijd de overstap naar de trompet. Zijn grootste invloed was Clifford Brown van wie hij een aantal muzieklessen kreeg vlak voor deze verongelukte bij een auto-ongeval.... meer
(bron: wikipedia)Grant Green (St. Louis (Missouri), 6 juni 1935 – New York, 31 januari 1979) was een jazz-gitarist en componist.
Green speelde verschillende stijlen waaronder hardbop, bebop, souljazz en blues. Tijdens de bebop-periode zorgde hij voor een herinvoering van de gitaar als solo-instrument in de jazz. Van Green is bekend dat hij een groot bewonderaar van Charlie Christian en Charlie Parker was.
Na in 1959 zijn debuut te hebben gemaakt als gitarist in het kwintet van Jimmy Forrest kwam Grant op... meer
(bron: wikipedia)Arthur (Art) Blakey (Pittsburgh (Pennsylvania), 11 oktober 1919 – New York, 16 oktober 1990), ook wel Abdullah Ibn Buhaina genaamd, was een van de grootste Amerikaanse jazzdrummers en een van de invloedrijkste jazzmuzikanten.
Blakey is met Kenny Clarke en Max Roach de uitvinder van de bebop-drumstijl. Blakey was echter niet alleen een drummer, hij stond ook te boek als een groot bandleider.
In de jaren 1940 begon Blakey als drummer van verscheidende bands ervaring op te doen in het jazzwereldje.... meer
Pianist Horace Silver (1928-2014) was in de jaren zestig een van de belangrijkste vormgevers van de hardbop. De albums die hij in die jaren opnam voor
Blue Note gelden als hoogtepunten in zijn oeuvre. Silver werkte samen met
Art Blakey en
Stan Getz en zijn eigen band bleek een springplank voor jazztalent als Donald Byrd, Woody Shaw, Joe Henderson en Michael en Randy Brecker. Silver groeide op in Connecticut en werd geboren als Horace Tavares Silva. Zijn vader kwam van Kaapverdië. Die invloed was terug te horen op songs als Song For My Father en Cape Verdean Blues. Behalve veel jazzmusici beïnvloedde Silver ook
Steely Dan, die voor hun hit Rikki Don’t Lose That Number de openingsriff van Silvers Song For My Father ‘leenden’.
Zangeres Dianne Reeves verscheen in 1976 voor het eerst aan het muzikale firmament. Eerst nog als sessiezangeres (voor o.a. Harry Belafonte en Sergio Mendes), maar vanaf 1982 ook als soloartiest. Het kostte haar aanvankelijk moeite om haar vele kwaliteiten te kanaliseren in een duidelijke muzikale visie. Op haar eerste platen schipperde ze nog tussen jazz, pop en Afrikaanse muziek, maar op haar derde album I Remember (1988) kwam ze voor het eerst tot een homogeen geluid. Wanneer ze in 1994 voor het Blue Note-label jazzplaten gaat maken, wordt haar werk consistenter. Ze groeit al snel uit tot een graag geziene gast in het internationale festivalcircuit.
De jazzchanteuse Norah Jones was dé verrassing van 2002. Haar debuutalbum Come Away With Me (2002) op het prestigieuze jazzlabel Blue Note raakte een gevoelige snaar bij luisteraars wereldwijd en werd overladen met Grammy Awards. Zonder compromissen te sluiten wist Jones een breed publiek voor haar mix van jazz en pop te vinden. Feels Like Home (2004) en Not Too Late (2007) lieten een wat meer rootsy geluid horen, maar waren stilistisch grotendeels identiek. Met The Fall (2009) brak ze met deze traditie. Op dit album speelde Jones naast piano voor het eerst ook elektrische gitaar.