Op deze cd voert het Vogler Quartett zelden gehoorde strijkkwartetten uit van Karl Amadeus Hartmann (1905-1963) en Hanns Eisler (1898-1962). Beide componisten hadden hun Duitse afkomst en hun afkeer van het Nazi-bewind gemeen, maar hun muziek is, ondanks alle overeenkomsten, toch zeer verschillend. Hartmann leefde zijn leven lang in Duitsland, ook tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar hield zich
… altijd verre van het door de Nazi's georganiseerde muziekleven, met als resultaat een creatieve verlamming tijdens de oorlogsjaren en de onmogelijkheid zijn muziek uitgevoerd te krijgen. Hartmanns houding is des te prijzenswaardiger, omdat zijn muziek in aanleg prima in het muziekbewind van het Derde Rijk had gepast - afgezien van de duidelijke pacifistische boodschap die Hartmann veel van zijn stukken meegaf. Hartmann bleef namelijk zijn leven lang trouw aan het Duitse muzikale erfgoed: Bachs polyfone geest en de systematische doorwerking van Beethoven en Brahms waren zijn basis. Problematischer lag het met zijn duidelijk naar Schönberg verwijzende expressionistische tendensen en zijn fascinatie voor het werk van Bartok. Een en ander is duidelijk herkenbaar in het driedelige Strijkkwartet nr.1, dat werd voltooid in 1934. Een langzame klokkenspelachtige passage aan het einde van het middendeel is waarschijnlijk verantwoordelijk voor de ondertitel van het werk, 'Carillon'. Qua opzet identiek is het Strijkkwartet nr.2 uit 1945/1946, dat zich voornamelijk van het voorgaande onderscheidt door het veel uitgebreidere langzame middendeel, dat door Hartmann was bedoeld als een eerbetoon aan de slachtoffers van het Nazibewind - hoewel hij dit nooit in de openbaarheid heeft bevestigd. Eislers Strijkkwartet op.73 ontstond in 1937 en bestaat uit een thema met variaties en een finale. Het geheel is geschreven met de twaalftoonsmethode waarin Eisler door Schönberg persoonlijk was onderricht. Eisler schreef het stuk in New York, waar hij na zijn vlucht voor de Nazi's op dat moment terecht was gekomen. Over het geheel genomen slaat het werk een wat luchtiger toon aan dan Hartmanns intens serieuze kwartetten. Voor alle stukken geldt echter dat het hier om zowel muzikanteske als zeer gedegen kwartetten gaat, waarvan de solide factuur ze een soort granieten karakter meegeeft. Het is repertoire dat veel vaker gespeeld zou mogen worden, en om deze reden kan men deze cd alleen maar van harte verwelkomen. (JvG)meer
