Op 25 oktober 1944 werd in Moskou een speciaal feestconcert georganiseerd ter ere van de tachtigste verjaardag van Alexander Grechaninov (1864-1956). Het was bepaald een opmerkelijke gebeurtenis, want Grechaninov was weliswaar van Russische afkomst, maar in 1925 geëmigreerd en over het algemeen werden émigré’s in de Sovjet-Unie doodgezwegen. Het evenement kan het beste begrepen worden tegen de
… achtergrond van Grechaninovs muziek. Grechaninov studeerde in Moskou en St.Petersburg bij Arensky, Taneyev en Rimsky-Korsakov. Aldus werd hij geheel ondergedompeld in de klassiek-romantische Russische stijl en die beviel Grechaninov zo goed dat hij die nooit meer heeft losgelaten. Dat blijkt onder meer uit de op deze cd opgenomen kwartetten. Het Strijkkwartet op.2 ontstond in 1894, een jaar nadat Grechaninov was afgestudeerd. Het is een vierdelig werk dat in alle opzichten aan de traditionele vormgeving beantwoordt. Niet veel anders is het gesteld met het Strijkkwartet op.70 uit 1913. Verbazingwekkend is dat niet, want Grechaninov had geen enkele behoefte aan het overnemen van de vernieuwingen die zich rond de eeuwwisseling in de Europese muziek voordeden, of ze nu van Debussy, Schönberg of Skriabin afkomstig waren. Zonder te willen betwisten dat muziek met de loop der tijden zou veranderen, stelde Grechaninov dat niemand op muzikale revoluties zat te wachten. Het was beter een geleidelijke evolutie te volgen. In het Moskou van 1944 was zijn muziek dus een mooi voorbeeld van de toegankelijke stijl die het regime de prominente Sovjet-componisten wilde voorhouden. Daarmee zij overigens niets ten nadele van Grechaninov gezegd. Hij was eenvoudigweg een onbeschaamd romanticus die zich met zijn muzikaal conservatisme volledig tevreden stelde. En als deze cd iets bewijst, dan is het wel dat Grechaninov zich in zijn traditionele idioom als een vis in het water voelde. Deze melodieuze kwartetten met hun enigszins melancholische tinten zijn nog steeds het aanhoren waard. Het goede spel van het Utrecht String Quartet is daar zeker debet aan. (JvG)meer
