Terug naar boven

Flamenco: Rafael Riqueni - Parque de María Luisa

In de wereld van de Zuid-Spaanse flamenco zorgde gitarist Paco de Lucía in de jaren 70 voor een ware revolutie. Met het nummer Entre Dos Aguas scoorde hij zelfs een wereldwijde hit. Hoewel in deze kunstvorm de zang en de dans essentieel zijn, was het juist de gitaar die nu zo tot de verbeelding sprak. De virtuoze en eindeloos creatieve De Lucía legde de lat voor de generaties na hem zó hoog, dat maar weinigen er in slaagden een echt andere compositiestijl te ontwikkelen. De Sevillaanse gitarist Rafael Riqueni (1962) viel in de jaren 80 op door een enorme technische beheersing van het instrument, maar ook door zijn eigen composities, die significant anders klonken dan die van De Lucía. Dat is al te horen op zijn debuut Juego De Niños uit 1986.

Als één van de weinige flamencogitaristen van zijn generatie was Riqueni ook gedeeltelijk klassiek opgeleid en kon hij - anders dan zijn collega’s - wél partituren lezen en schrijven. Dit leidde tot een samenwerking met de klassieke gitarist José María Gallardo del Rey. Voor dit gitaarduo schreef Riqueni Suite Sevilla (1992), dat qua vorm, maar zeker ook qua stijl gebaseerd was op Iberia, de beroemde suite van Isaac Albéniz, die algemeen wordt beschouwd als diens meesterwerk.

Ook verwerkte Riqueni op inventieve wijze strijkarrangementen in zijn flamenco-composities, zoals te horen op het album Mi Tiempo (1990). In deze composities kristalliseert de gitaist zijn hoogst persoonlijke stijl verder uit.

Vanaf midden jaren 90 gaat de geestelijke gezondheid van Riqueni in rap tempo achteruit. Na de zelfmoord van zijn vader ontwikkelt hij een bipolaire stoornis, die slecht of onvoldoende behandeld wordt en leidt tot een alcohol- en drugsverslaving. Hoewel hij sporadisch optreedt, is Riqueni ook lange tijd dakloos. Toch schrijft hij in deze periode het materiaal voor een album dat uiteindelijk zijn terugkeer als succesvol gitarist zal betekenen. Het zijn gitaarstukken die noch als flamenco, noch als klassieke gitaarmuziek bestempeld kunnen worden, maar gemeen hebben dat ze geïnspireerd zijn op het Parque de María Luisa, een prachtig stadspark in Sevilla waaraan Riqueni warme jeugdherinneringen bewaart.

Zo horen we in Plaza de España een eerbetoon aan dit prachtige plein met gekleurde tegels. Zoals op de beschilderde tegels delen uit heel Spanje te zien zijn, neemt Riqueni op bijna impressionistische wijze de luisteraar mee op een reis door zijn muzikale herinneringen.

Het album heeft een ingewikkelde ontstaansgeschiedenis. De conceptie vond al plaats onder barre omstandigheden, maar tijdens de opnames liep ook nog een rechtszaak tegen Riqueni wegens delicten die op het dieptepunt van zijn verslaving plaats hadden gevonden. Maar na het uitzitten van een gevangenisstraf en het vinden van de juiste behandeling voor zijn stoornis, bleek Parque de María Luisa het in 2017 uitgebrachte album waarmee Rafael Riqueni een inktzwart deel van zijn leven achter zich kon laten. Dit tot grote vreugde van de flamencogemeenschap.

JV